قلعه کرشاهی

قلعه کرشاهی، یا قلعه دزدها، قلعه‌ای است که در قسمت شمال شرقی شهرستان آران و بیدگل در موقعیت جغرافیایی ۳۳٫۵۵ درجه شمالی و ۵۲٫۰۶ درجه شرقی، واقع در جنوب کویر بند ریگ، و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ‌ آب در استان اصفهان قرار دارد.

این قلعه محل تجمع سپاه نایب حسین کاشی بوده است که توسط رضا شاه کشته شد. مساحت قلعه بیش از ۴۰۰۰ متر مربع است و گفته می‌شود که شالوده آن در زمان قبل از اسلام ساخته شده است.

این قلعه از خشت و گل ساخته شده است و هم اکنون از آثار بر جای مانده از زمان قاجار است. این قلعه یکی از قلعه‌های مهم سردار حسین کاشی یکی از راهزنان و یاغیان دوره رضا خان بوده و هنوز آثار گلوله‌های توپ در نبرد نیروهای دولتی و نیروهای سردار حسین کاشی در این قلعه بر جای مانده است.

راه‌های ورود به منطقه

پس از عبور از شهر ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل، به روستایی به نام قاسم آباد میرسید که پس از ورود به روستا و گذر از آن، راه خاکی به سمت شمال وجود دارد که پس از طی مسافت ۳۰ کیلومتر به قلعه کرشاهی میرسد.

مسیر دوم مسیرشهرستان آران و بیدگل به قلعه مرنجاب به سمت سفیدآب پس از عبور از تپه ماهورها به یک بستر رودخانه میرسید که در صورت ورود به آن و گذر از حاشیه غربی کوه‌های یخاب به این قلعه میرسید.

مسیر سوم مسیر محیط بانی سفیدآب به قله کرشاهی است.

دو مسیر اخیر فقط با خودروهای شاسی بلند قابل تردد است.

قلعه کرشاهی یا قلعه دزدها

دژ کرشاهی یا قلعه دزدها، قلعه ایست که در بخش خاوری(شرقی) شهرستان آران و بیدگل و شمال شهر ابوزیدآباد و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ آب در استان اصفهان قرار دارد. بعد از ویرانی ارگ بم در زلزله دیماه ٨٢ ،هم اکنون قلعه کرشاهی بزرگترین بنای خشتی ایران به شمار می‌ رود. مساحت دژ بیش از ۴۰۰۰ متر مربع است و گفته می‌ شود که شالوده آن در زمان پيش از اسلام ساخته شده است. این دژ از خشت و گل ساخته شده و هم اکنون از آثار برجای مانده از زمان قاجار است. این دژ یکی از قلعه‌ های مهم سردار حسین کاشی از راهزنان و یاغیان دوره رضا شاه بوده و هنوز آثار گلوله‌ های توپ در نبرد نیروهای دولتی و نیروهای سردار حسین کاشی در این دژ بر جای مانده است.

قلعه کرشاهی، یا قلعه دزدها، قلعه‌ای است که در قسمت شمال شرقی شهرستان نطنز در موقعیت جغرافیایی ۳۳٫۵۵ درجه شمالی و ۵۲٫۰۶ درجه شرقی، واقع در جنوب کویر بندریگ، و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ آب در استان اصفهان قرار دارد.

دورنمای قلعه کرشاهی در شمال بادرود، شهرستان نطنز

مسیر سوم مسیر محیط بانی سفیدآب به قله کرشاهی است.

دو مسیر اخیر فقط با خودروهای suv قابل تردد است

از شاهکارهای معماری دوران مشروطه (قاجار) دژ زیبای کرشاهی یا قلعه دزدها بادرود است که در قسمت شرقی شهرستان آران و بیدگل و شمال شهر ابوزیدآباد نزدیکی ارتفاعات کوه یخ آب در استان اصفهان قرار دارد. این بنا کاملأ با خشت خام احداث گردیده ودارای ۵ برج بزرگ دیده بانی است.

قلعه دارای غرفه‌ها واتاقکهای تودرتواست ودور تادور آن را خندق بزرگ باروش مهندسی زیبائی بنا کرده اند تااز نفوذ دشمن به آن جلوگیری شود .

قلعه کرشاهی یا گهر شاهی که در اصطلاح محلی به «قلعه کر» نامور است.

این قلعه در کویری به نام پشت ریگ (بند ریگ) و حاشیه غربی کوههای یخ آب قرار گرفته و از نزدیکترین آبادی ٢٣ کیلومتر فاصله دارد .

شالوده بنای این قلعه به قبل از اسلام باز میگردد و در دوره‌های مختلف از جمله در زمان حمله مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد حمله به نواحی مرکزی ایران را داشت ، گرفته شود .

از آن زمان به بعد بارها مورد استفاده حاکمان و راهزنان وشورشیان قرار گرفته ، وآخرین بار توسط حسین کاشی ، از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسلزی میشود که هنوز هم آثار گلوله‌های توپ نیروهای دولتی بر دیوارهای قلعه نمایان است.

مساحت قلعه بهمراه محوطه آن هشت هزار متر مربع و تماما" از خشت ساخته شده و بعد از ارگ بم ،بزرگترین بنای خشتی ایران محسوب میشود .

بعد از ویرانی ارگ بم در زلزله دیماه ٨٢ ،هم اکنون قلعه کرشاهی بزرگترین بنای خشتی ایران به شمار می‌رود.

این قلعه درزمان حمله مغولها بعنوان پایگاهی برای مبارزه، بخوبی توانست درجنگی نابرابر چند روز مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند.

سربازانی که در زمان حمله با مغولان می‌جنگیدند بعد از رشادتهای فراوان و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن ،وقتی لشکر عظیم مغول را می‌بینند که مانند مور و ملخ از هر سو می‌تازند ،ترجیح می‌دهند از داخل قلعه به مبارزه و مقاومت ادامه دهند .

مغولان قلعه را محاصره می‌کنند ولی از همان ابتدا مشخص بود که این بنای مستحکم ، بیدی نیست که با این بادها بلرزد و به راحتی تسلیم شود.

ساختارپیچیده قلعه ،تسخیر آن را دشوار کرده و در طراحی آن ،اصول دفاعی بخوبی پیش بینی شده بود .

حیاط بزرگ میانی قلعه که در میان آن، انبار حوض بزرگی وجود دارد و اتاق‌های شاه‌نشین زمستانی و تابستانی، انبار، اصطبل‌های طویل و بزرگ و برج‌های ستبر و بلند را جانمایی کرده با ترکیب و در هم‌گسیختگی فضاهای مختلف، طراحی منحصر به فرد این قلعه را به رخ می‌کشاند.

دور تا دور قلعه دو دیوار محکم کشیده شده ، و برج‌های دیده بانی که تیراندازان در آن مستقر بودند کمی متمایل به بیرون ساخته شده بود تا به تمام محوطه اطراف اشراف و تسلط داشته باشند.

ضمن اینکه بین دیوار دوم و دیوار اصلی قلعه ،خندق و کانالی به دهانه ۵ متر کنده شده و اگر دشمن از دیوار اول و دوم میگذشت ،در آن خندق زمینگیر می‌شد و فرصتی برای تیراندازان قلعه بوجود می‌آمد تا آنان را از پا در آورند .قلعه ٣ دیوار داشته که دیوار اصلی قلعه بلندتر از بقیه می‌باشد، باقیمانده دیوار اول در ضلع شرقی پابرجاست.

بنابراین قلعه محاصره میشود با این تصور که وقتی آب و آذوقه ساکنان آن تمام شود،

تسلیم خواهند شد.

اما غافل از اینکه معماران و سازندگان این شاهکار نظامی ، حتی برای محاصره شدن هم پیش بینی کرده اند و درکویرخشک و بی آب و در چنین دشت وسیعی ،قلعه را در جایی ساخته اند که سطح زمین با سفره‌های آب زیر زمینی ،کمترین فاصله را دارد .بطوریکه با کندن کمتر از پنج متر به آب میرسیدند.

حوضی که اکنون نیز در وسط حیاط قلعه به چشم میخورد ١.۵ متر عمق دارد و تا چند سال پیش ،همیشه پر از آب بوده است .(برکه و آبگیری که در محوطه غربی وجود دارد، هنوز هم کاملا پرآب است و تشنگی مسافران کویر را برطرف میکند).

بارزترین ویژگی این قلعه را می‌توان خاصیت آب‌زایی زمین اطراف و زیر قلعه بیان کرد.

حوض بزرگ میانی قلعه همیشه مرطوب و یا پرآب است که دلیل آن خاصیت زمین و ضخامت کم پوسته زمین با سفره زیرزمینی آن است.

بنابراین انتخاب مکان ساخت قلعه ،در حالیکه میتوانست در هر جای دیگری از کویر ساخته شود ،به نوبه خود ،نشانگر درایت و دانش معماران آن است .

در آن زمان ،در قلعه‌های ایرانی برای مقاومت در برابر محاصره ،خرما و خشکبار ومخصوصا عسل را در کوزه و خمره‌های بزرگ نگهداری می‌کردند و با استفاده مقدار کمی از آن ،انرژی مورد نیاز بدن خود را به خوبی تامین می‌کردند و بدین ترتیب برای چندین سال آذوقه داشتند . (عسل طبیعی فاسد نمیشود ،در اهرام مصر مقداری عسل از ٣۵٠٠ سال پیش یافت شد که کاملا" سالم و قابل استفاده بوده ) .

هنگام محاصره ،سربازان از تونل‌های مخفی که از داخل به خارج قلعه کنده شده بود ،شبانه به دشمن شبیخون می‌زدند و تعدادی از آنان را می‌کشتند .

مسیر دسترسی به قلعه:

پس از عبور از شهر ابوزیدآباد از مسیر کاشان، به روستایی به نام قاسم آباد می‌رسید.

بعد از ورود به روستا و گذر از آن، راه خاکی به سمت شمال وجود دارد که پس از طی مسافت ۳۰ کیلومتر به قلعه کرشاهی می‌رسید.

قلعه کرشاهی در۲۳کیلومتری شمال شرق امامزاده آقاعلی عباس شهرستان نطنزدر نزدیکی شهر ابوزید آباد قراردارد.بنای قلعه ازخشت خام ساخته شده که باسه دیواربلند محافظت میشود.تاریخ آن به دوره حمله مغولان برمیگردد که مردم نطنزوحومه برای مقابله با متجاوزان به ایران ساختند.براستی چه میراث داران بی لیاقتی برای قلعه ای هستیم که خاک آن از خون اجدادمان رنگین شد ولی حاضربه تسلیم نشدند.(نزدیک قلعه چشمه گوارای آبی وجود دارد که اطراف آن را درختان انار احاطه کردهاند.) جهت راهنمایی سفربه قلعه تماس بگیرید.
_____________

قلعه کرشاهی یا گهر شاهی که در اصطلاح محلی به «قلعه کر» نامور است. قلعه خشتی کرشاهی در مقابل یورش مغولان و شورشیان سالها تاب آورده و همچنان دیوارهای مستحکم آن پایدار است. دژ کنونی بر ویرانه‌ های قلعه‌ ی کهن بنا شده است. قلعه کرشاهی در دوره‌ های گوناگون از جمله پس از یورش مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد یورش به نواحی مرکزی ایران را داشت، گرفته شود. از آن زمان به بعد هم بارها مورد استفاده حاکمان و راهزنان و حتا شورشیان قرار گرفته و آخرین بار توسط حسین کاشی از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسازی شده است. هنوز هم آثار گلوله‌های توپ به‌ جا مانده از درگیری نیروهای دولتی و شورشیان بر دیوارهای قلعه نمایان است. قلعه کرشاهی بزرگترین سازه‌ خشتی ایران پس از ارگ بم
این قلعه در زمان یورش مغول‌ ها به عنوان پایگاهی برای مبارزه، به‌ خوبی توانست در جنگی نابرابر چند روز مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند. سربازانی که زمان یورش مغولان با آنها می جنگیدند، پس از رشادت‌های فراوان و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن، وقتی لشکر بزرگ مغول را می بینند که مانند مور و ملخ از هر سو می تازند، ترجیح می دهند از داخل قلعه به مبارزه ادامه دهند. مغول‌ ها قلعه را محاصره می‌ کنند ولی ساختار پیچیده قلعه، تسخیر آن را دشوار کرده بود چرا که در طراحی آن، اصول دفاعی به‌ خوبی پیش‌ بینی شده بود. قلعه کرشاهی بزرگترین سازه‌ خشتی ایران پس از ارگ بم
دور تا دور قلعه دو دیوار محکم کشیده شده و برجهای دیده‌ بانی که تیراندازان در آن مستقر می شدند کمی متمایل به بیرون ساخته شده بود تا به تمام محوطه پیرامون دید داشته باشند. ضمن اینکه میان دیوار دوم و دیوار اصلی قلعه، خندق و کانالی به دهانه ۵ متر کنده شده که اگر دشمن از دیوار اول و دوم می گذشت، درخندق زمین‌ گیر می شد و فرصتی برای تیراندازان قلعه به وجود می آمد تا آنان را از پای درآورند. همچنین قلعه، ۳ دیوار داشته که دیوار اصلی بلندتر از بقیه بوده که باقیمانده دیوار اول در ضلع خاوری هنوز پابرجاست.قلعه کرشاهی بزرگترین سازه‌ خشتی ایران پس از ارگ بم
به هرروی مغولها قلعه را محاصره می کنند با این تصور که وقتی آب و آذوقه ساکنان آن تمام شود، تسلیم خواهند شد. اما غافل از اینکه مهرازان(معماران) و سازندگان این شاهکار نظامی، حتی برای زمان محاصره هم پیش‌ بینی کرده‌یاند و در کویر خشک و بی‌ آب و در چنین دشت وسیعی، دژ را در جاییی ساخته‌ اند که سطح زمین با سفره‌های آب زیرزمینی، کمترین فاصله را دارد. به گونه‌ ای که ساکنان دژ با کندن کمتر از ۵ متر زمین به آب می رسند. حوضی که اکنون نیز وسط حیاط دژ به چشم می خورد، یی و نیم متر ژرفا دارد و تا چند سال پیش، همیشه پر از آب بوده است. برکه و آبگیری که در محوطه باختری وجود دارد، هنوز هم کاملاً پرآب است و تشنگی مسافران کویر را برطرف می کند. بنابراین انتخاب مکان ساخت قلعه در حالیکه می توانست در هر جای دیگری از کویر ساخته شود، به نوبه‌ ی خود نشانگر دانش مهرازان آن است که همین نکته می تواند دلیل مناسبی برای سفر گردشگران به این منطقه باشد. هنگام محاصره قلعه سربازان از تونل‌ های مخفی که از داخل به خارج کنده شده بود، شبانه به دشمن شبیخون می زدند و شماری از آنان را از پای درمی آوردند

موقعیت روی نقشه