مسجد جامع هشترود
اين مسجد در كنا ر خيا بان شهيد بهشتي شمالي نزديك فلكه شهر قرار دارد و در حال حاضر محل برگزاري نماز جمعه و مراسمات مذهبي و سياسي است. نماي قديمي و اوليه جنوبي آن از بين رفته و در قسمت جنوبي و پايين ايوان چشمه اي جوشان است . اين مسجد داراي ۱۱ شبستان , شش ستون سنگي حجا ري شده به ارتفاع ۵/۲ متر با سر ستونهاي حجا ري شده به صورت مقرنس است و با آجر قرمز رنگ به صورت طاق گنبد ي شكل احداث گرديده است .مدخل اصلي آن از ضلع جنوبي براي ورود مردان است و اين مسجد با حدود ۶۰۰ متر مربع مساحت به شكل مستطيل ساخته شده و گتيبه اي در بالاي منبر وجود دارد كه نشان از تاريخ و سازنده مسجد دارد.
این مسجد با ویژگی های خاص خود در طول تاریخ اسلام، از آغاز نه تنها محل نیایش و عبادت و تجمع مومنان در زمان های خاص بوده، بلکه محل ابلاغ احکام و دستورها و آموزه های دینی و علمی بوده است.
مسجد جامع هشترود ( سراسکند ) در بلندای تاریخ این سرزمین، در عین حفظ سادگی و عظمت تاریخی خود و متانت ارکان و استحکام و شایستگی بنا، همواره به عنوان اصیل ترین کانون فرهنگی و اسلامی این شهر مطرح است.
این مسجد، اولین مسجد احداثی این شهر در دوره قاجاریه موسوم به 'مسجد عالیجاه' بوده و از آثار ملی ایران و از مراکز تاریخی آذربایجان شرقی است.
در این مسجد سنگ نوشته ای مشتمل بر تاریخ بنا و بنیان گذار آن به صورت کتیبه ای از جنس مرمر با این مضمون ' این مسجد عالیجاه در عهد سلطان زمان و شاهنشاه دوران محمد شاه قاجار به دست اسکندرخان ابن مرحمت ابن محمد صادق غفران پناه به تاریخ ۱۲۵۹ هجری قمری تاسیس شده است.' نقش بسته و بر بالای محراب منبر نصب شده است.
نمای اولیه و قدیمی مسجد در قسمت بیرونی ( جنوبی ) در گذر زمان تغییر نسبی پیدا کرده و در ساخت این مسجد به جای ملات، آهک را با زرده تخم مرغ مخلوط کرده و برای استحکام بنا بکار برده اند.
اهتمام در بنای مسجد به حدی بوده که ستون های سنگی این مسجد را با گاوآهن و گاومیش از شهر خوی و سلماس به این منطقه حمل کرده اند.
ایرنا