نودان

نودان نودون
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	کازرون
بخش	کوهمره
مردم
جمعیت	۲۴۷۲
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۰۲۱ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شماره تلفنی	۰۷۱۴۲۴۳
نودان روی نقشه ایران ۲۹.۸۰۴۷° شمالی ۵۱.۶۹۸۳° شرقیمختصات: ۲۹.۸۰۴۷° شمالی ۵۱.۶۹۸۳° شرقی

نودان شهری است در بخش کوهمره شهرستان کازرون استان فارس در جنوب ایران.

جمعیت شهر نودان در سال ۱۳۸۳ برابر با ۲۴۷۲ نفر بوده‌است.^[۱]

از نقاط دیدنی نودان چشمه رنجان است که در مسیر جاده کازرون به شیراز واقع شده‌است. در دامنه کوه، چشمه‌ای جوشان دارد که آب آن بسیار گواراست. این چشمه که سرچشمه اصلی آن از نودان است به چشمه «پیر سبز» و از آنجا به رودخانه شاپور می‌پیوندد. در فصل زمستان نیز به هنگام بارندگی حجم آب آن بسیار زیاد می‌شود.^[۲]

غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران اهل نودان است. وی از سال ۷۰ تا ۷۸ نماینده دوره چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی بوده و در آبادانی این شهر بسیار تلاش نمودند.^[۳] از جمله امکانات این شهر زمین چمن مجموعه ورزشی شهدای شهر نودان است.^[۴] گروهی از مردم نودان برای کار به عنوان کارگر فنی و ماهر در کشورهای عربی خلیج فارس به‌سر می‌برند.

پیشینه تاریخی

فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۷ می‌نویسد: قصبه مرکزی شهر نودان بخش کوهمره نودان شهرستان کارزون، در ۱۴ هزارگزی شمال کازرون در ۵۱ درجه و ۴۳ دقیقه عرض جغرافیائی واقع است و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۰۳۲ گز و هوای آن نسبتاً گرم و آبش از چشمه و شغل مردمش قالی‌بافی و گلیم‌بافی است. جمعیت قصبه ۹۱۸ تن است.

بنا به اظهار مؤلف فارسنامه ناصری، در سال هجدهم هجری در زمان خلافت خلیفه دوم، سپاه اسلام به سرداری عثمان ابن ابی العاص، پس از فتح کازرون و شیراز، مردم کوهمره را به پرداخت جزیه وادار نمود. گزارش دیگری حاکی است که در سال ۸۳ هجری، کردان فارس (اهالی کوهمره)، علیه حجاج بن یوسف ثقفی خروج کردند و با حمایت ازسردار یاغی او، عبدالرحمن بن محمد الاشعث کوفه را تصرف نموده و بر سراسر فارس، مستولی شدند. در سال ۱۲۹ قمری توان آن را داشتند که با خوارجی که منطقه‌شان را محاصره کرده بودند، نبردی سخت کنند. بنا به گزارش ابواسحق ابراهیم اصطخری در کتاب مسالک و ممالک، در فارس ۵ رم (رم به معنی اجتماع به مردم) وجود داشته است که یکی از این روم‌ها، رم حسین صالح یا رم دیوان نام داشته است. این رم، از مشرق به کوره اردشیر خوره و از غرب، به کوره شاپور خوره، محدود می‌شده است. ابن بلخی نیز از پنج طایفه در ناحیه یاد شده، نام می‌برد که یکی از آن‌ها، طایفه شکانیان نام دارد. مورخان سده‌های اولیه اسلامی، نام رود قره آغاچ کنونی را که از کوهمره سرخی می‌گذرد، نهر شکان نامیده‌اند. عبداله شهبازی، با توجه به قرائن و شواهد و داده‌های تاریخی، به این نتیجه می‌رسد که رم دیوان، در منطقه بوده است که امروزه، به کوهمره شهرت دارد. به هر ترتیب، به این نام تا دوران معاصر باقی‌مانده و بخشی از کوهمره، به آن موسوم شده است. انطباق داده‌های تاریخی و جغرافیایی طبیعی و قبیله‌ای فارس، تردید باقی نمی‌گذارد که منطقه کوهمره، همان رم دیوان یا حسین صالح اواخر ساسانی و سده‌های اولیه اسلامی است. در سده چهارم هجری، مهتر ایشان، آزادمردبن کوهستان کرد بوده است و این منطقه، همواره عرصه تنازع و ستیز دولت‌های محلی باشبانکاران بوده است. شایان یادآوری است که قدیمی‌ترین سندی که این منطقه را به نام کوهمره نامبرده، روزنامه ملاجلال منجم، در ذکر وقایع سال ۹۹۸ هجری، در زمان شاه عباس اول صفوی است. -نژاد: براساس یافته‌های آماری مرکز آمار ایران، در سراسر خاک پهناور ایران، ۳۱ ایل بزرگ زندگی می‌کنند. از میان این ایل‌ها، تنها ایل کوهمره درفارس و دو ایل قره داغ و ارسبارانی در خطه آذربایجان و گیلان، دارای نظام قبیله‌ای و طایفه‌ای هستند. طوایف ساکن در کوهمره ثلاث (نودان، جروق و سرخی)، گرچه از هویت قومی و نژادی خود آگاهی دارند، اما زندگی درانزوا و احاطه شدن از سوی اقوام دیگر و عوارض طبیعی و جغرافیایی منطقه، موجب گردیده است تا آنان در سده‌های متمادی، نسبت به هویت قومی و فرهنگی خود، تا اندازه‌ای بیگانه گردند با اینکه دارای هویت قومی و نژادی مشترک هستند ترجیح دهند که خود را با عناوینی جغرافیایی مانند نودانی، جروقی یا سرخی مشخص کنند. افزون بر آن، نبود راه ارتباطی نزدیک میان ساکنان سه کوهمره، موجب فاصله و احساس بیگانگی آنان به یکدیگر شده است.

-زبان: در منطقه کوهمره، گویش ویژه کوهمره‌ای وجود دارد و بیشتر اهالی، با این گویش که برخی از ویژگی‌های باستانی راداراست، سخن می‌گویند. اهالی کوهمره را نمی‌توان لر دانست، زیرا اولاً گویش آنان لری نیست و ثانیاً عضویت یا پیوستگی نژادی با شهرستان‌های لر نشین مانند ممسنی و لرستان ندارند. بنا به دلایل متقن تاریخی و اسناد مستدل و مکتوب و اشارات برخی از زبان شناسان داخلی و خارجی، بی گمان گویش کوهمره‌ای، ادامه گویش ایرانیان باستان ویژه زبان ساسانیان است. پس بجاست که گویش آنان را با نام واقعی آن، کوهمره‌ای بنامیم. سکندرامان الهی در کتاب قوم لر، به این نکته اشاره نموده است که برخی از طوایف کوهمره، از زمان‌های باستان دراین منطقه، سکونت داشته‌اند. گویش آنان، برخی از ویژگی‌های باستانی را حفظ کرده است. کاوه بیات در کتاب شورش عشایر، از گویش کوهمره‌ای، به نام گویشی از گویش‌های تاتی نام برده است.