مقبره بداق سلطان

مقبره بداق سلطان ، که در قسمت جنوب غربی شهر مهاباد قرار دارد، آرامگاه بداق سلطان مکری یکی از سرداران شاه عباس صفوی می‌باشد. این آرامگاه از دو قسمت، یکی فضای ورودی و دیگری اتاق اصلی تشکیل شده، که قبر بداق سلطان در قسمت اصلی آن قرار دارد. بر روی هر کدام از دو قسمت مقبره، گنبدی ساده قرار دارد.

مقبره بداق سلطان ، که دست ویرانگر زمانه بخش وسیعی از آن را در معرض انهدام قرار داده، با زیر بنای ۱۳۵/۴۸۵ متر در ابعاد ۷/۹ * ۱۷/۱۵ با پی سنگی و گنبد آجری ساخته شده است.

بداق السلطان کیست؟

بداق سلطان یا بداغ سلطان فرزند شیر خان از نوادگان صارم بیگ مکری است که به واسطه آثار ارزشمند تاریخی که از خود به جای گذاشته نام وی به درخشندگی خاصی نسبت به اسلاف و اخلاف خویش دارد

. بداق سلطان در سال ۱۰۳۸ ابتدا درمیرآباد ساکن شد و سپس محل امروزی مهاباد را (که در آن زمان ساوجبلاغ نامیده می‌شد) به عنوان مرکز قلمرو مکری انتخاب کرد.

آرامگاه فعلی بداق سلطان در مهاباد قرار دارد.

محل مقبره بداق سلطان

مقبره بداق سلطان داخل شهر مهاباد، بین محله های میدان استقلال و باغ شایگان واقع و جهت آن شمالی جنوبی است و به مرور زمان و بر اثر جنگ، شرایط جوی و … فرو ریخته بود، که در سال ۱۳۷۰ محمود پدرام، مسئول وقت میراث فرهنگی شهرستان مهاباد، آن را حفاری کرد و بقایای پی در ستون آجری قرینه نمودار و فرم اصلی معماری هویدا شد.

با بازاریابی دو در قرینه ی قوس دار تقریبا مشکل توجیه فضایی محوطه حل و مشخص شد که ورودی اصلی از شمال به جنوب و شامل دو در به سالن اول و یک در به اصل مقبره ی گنبدی بوده که قرینه ی آن در قسمت جنوبی وجود دارد. با اندکی بررسی مشخص شد که به علت قرارگرفتن جهت قبله در جنوب در اصلی قبر در این قسمت واقع شده و دیگر اینکه ورودی دوگانه به این علت بوده که در روزهای خاصی چون جمعه ها و اعیاد مردم از یک سو وارد و از طرف دیگر خارج شوند یا شاید مسئله جدا بودن زن و مرد را حل می کرده است.

بنای مقبره بداق سلطان

این بنا ترکیبی از سنگ و آجر قرمز چهارگوش و ملاط ماسه و آهک و دقیقا بر اساس فرم معماری مقابر دوره صفوی است، که از سه قسمت شمالی، جنوبی و گنبد دوار مرکزی تشکیل شده است. ورودی شمالی بر اثر حادثه ای سالها بعد از احداث تخریب شده که با حفاری اولیه و بیرون آمدن از راه های زیرین بنا که به صورت ازاره زیر سنگ های بنا گذاشته شده مشاهبت کاملی با بنای مسجد جامع مهاباد دارد.

با توجه به ابعاد و اندازه ی آجرها و فرم معماری گنبدی و پایه های کشه شده ی ایوانی با بنای مسجد جامع و بنای مشابه آن در منطقه و نیز روایات عامه از نام بداق سلطان و منابع و متون تاریخی و مقایسه ی پلان مقبره با بناهای مشابه، این بنا نزدیک به سیصد و پنجاه سال پیش ساخته شده و از آثار کامل و مهم دوره صفوی و در شمار مقابر مهم این دوره در منطقه است.

این بنا مجموعا هفت جرز یا پایه ی تزئینی در قسمت شرق و غرب با طاق نماهای تزئینی ورودی ایوان شمالی و جنوبی دارد. گنبد اصلی به فاصله ۱/۲۰ متر از ورودی اصلی در قسمت شمالی و تقریبا در مرکز بنا قرار گرفته و قبور پیدا شده در اطراف آن مربوط به دوره ای مشابه است و بداق سلطان نیز در این مکان دفن شده است.

قبر مقدس

احتمال می رود یکی از قبور متعلق به شخص نیکوکار و خیری باشد که اهالی وی را مقدس می دانسته اند و شاید به همین علت به صورت زیارتگاهی درآمده است.

ضمن حفاری، تکه سنگ های اصلی گور بداق سلطان که در مرکز گنبد قرار داشت و از سنگ مرمر مشابه با گرانیت بود پیدا شد و در گوشه ضلع جنوبی مقبره سنگ گور دیگری با این نوشته نمودار گردیده : (( هذا مرقد المرحوم المغفور عبدالله خان ابن المرحوم بوداق خان المکری سنه ۱۲۶۲ .)) نوشته این گور نشان می دهد که سایر قبور خارج از گنبد نیز متعلق به بستگان بداق سلطان بوده که این امر نیز با نظام های فئودالی دوره صفوی سازگار بوده است.