موزهٔ قرآن و کتابت تبریز
موضوع : تاریخی، مجموعه ای از قرآن مجید و نسخ خطی و قطعاتی از آثار خوشنویسان بنام ایران
وضعیت: فعال
وابستگی: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور
سال تاسیس: ۱۳۸۰
ساعت بازدید: ۲۰-۸
روزهای تعطیل: ایام سوگواری رسمی
بهای بلیط داخلی: ۳۰۰۰ ریال
بهای بلیط خارجی: ۳۰۰۰ ریال
نشانی: تبریز، خیابان دارائی، میدان صاحب الامر،بنای صاحب الامر
تلفن: ۵۲۵۲۷۳۳-۰۴۱۱
موزهٔ قرآن و کتابت، یکی از موزههای شهر تبریز است. این موزه در محل مسجد صاحبالامر و در مرکز شهر تبریز ایجاد شدهاست. در موزهٔ قرآن و کتابت، نسخ نفیسی از قرآن، مربوط بهدورههای گوناگون تاریخ، نگهداری میشوند که گفته میشود، یکی از آنها، دستخط علی بن موسی است. همچنین انواع پلاکهای فلزی، قلمدانها، ظروف سفالی، نسخ خطی و … در این موزه نگهداری میشوند.
از آثار دیگر موجود در موزهٔ قرآن و کتابت، میتوان بهآثار خوشنویسی هنرمندان تبریزی -همچون درویش عبدالمجید، علیرضا عباسی، علاالدین بیگ تبریزی، محمدحسین تبریزی، ملاعبدالباقی تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس، میرزا محمد شفیع تبریزی و میرعماد حسنی- اشاره کرد.
معرفی موزه:
بنای مسجد شاه تهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب الامر در شرق میدان صاحب آباد در قلب شهر تبریز در کنار مهران رود قرار دارد. این بنای تاریخی یک گنبد و دو مناره بلند دارد و در ابتدا مسجد ویژه شاه تهماسب اول صفوی بود که در سال ۱۰۴۵ ه.ق به وسیله سپاهیان سلطان مراد چهارم- امپراطور عثمانی- تخریب شد.
کاتب چلبی در کتاب جهان نما ضمن بحث از تبریز می نویسد «در قسمت شرقی میدان صاحب آباد متصل به جامع سلطان حسن، مسجد مزین دیگری وجود داشت که چون بنایش از شاه تهماسب بود عساکر عثمانی جابه جا خرابش کردند.»
از زمان شاه تهماسب تنها دو طاق مرمری نقش دار در مدخل های دهلیز و اندرون بقعه باقی مانده است. حجاری های زیبایی از نقوش گل و بوته، اسلیمی و ختایی از جمله تزئینات معماری این بنا ست. سنگ نبشته مرمرینی هم در کنار یکی از طاق های آن نصب شده است. در بالای طاق دیگر سوره «الجن» به خط علاء الدین خوشنویس معروف زمان شاه تهماسب صفوی آمده است.
این مسجد پس از عقب نشینی عثمانیان در زمان شاه سلطان حسین صفوی توسط وزیر آذربایجان- میرزا محمد ابراهیم- بازسازی شد.
زلزله سال ۱۱۹۳ ه.ق که شهر تبریز را در هم کوبید و هزاران کشته بر جای نهاد، این بنای عظیم را نیز ویران ساخت.
در سال ۱۲۶۶ ه.ق، میرزا علی اکبر خان، مترجم کنسولگری روس که مرد ثروتمندی بود به آیینه بندی قسمتی از بقعه و دهلیز و تعمیرات آن اقدام کرد و صحن و مدرسه کنونی را احداث و موقوفاتی برای آن ها تعیین نمود، این صحن و مدرسه در بدو تاسیس «مدرسه اکبریه» نام داشت ولی بعدها «صحن صاحب الامر» خوانده شد.
با توجه به قداست این بنا پس از انجام تغییرات لازم این مکان به عنوان موزه قران و کتابت در نظر گرفته شد. در این موزه مجموعه نفیسی از نسخ قران مجید مربوط به ادوار مختلف تاریخ و قطعات زیبایی از آثار خوشنویسان بنام ایران به نمایش گذاشته شده است.
علاوه بر این نسخ خطی، انواع قلمدان های مقوایی مذهب دارای نقوش مینیاتوری و روکش لاکی، همچنین انواع پلاک های فلزی منقوش به منقوش به ادعیه و اوراد، ظروف چینی- سفالی- برنجی مزین به آیات قرانی و بسیاری از آثار و تصاویر بزرگان دینی در این موزه به نمایش در آمده اند، در موزه قرآن و کتابت نسخه هایی از قرآن مجید به خط ائمه و خوشنویسان معروف جمع آوری و در معرض تماشای علاقمندان گذاشته شده است از جمله این نفایس می توان به یک صفحه از قران کریم منسوب به دستخط مبارک حضرت امام رضا (ع) اشاره کرد که بر روی تکه ای از پوست نوشته شده است.
همچنین آثاری از خوشنویسان بزرگ تبریزی مانند ملا عبدالباقی تبریزی استاد خط ثلث، میرزا محمد شفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس از اساتید خط نسخ و آثاری از محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علا الدین بیک تبریزی، درویش عبدالمجید و میر عماد حسنی را نیز در این موزه می توان دید. از برجسته ترین آثار دیگر می توان به لباس قسم منقوش به کل آیات قران، کوچکترین قران خطی مطلا، جام شفابخش و کتیبه سنگی میخی اشاره کرد.
منابع: ویکپدیا فارسی – tabriz.ir