عمارت تومانیانس

عمارت قاجاری تومانیانس (وینق) در روستای وینق و در غرب روستا و چسبیده به آن و بر بالای یک تپه‌ سنگی که حدود ۵۰ متر از مرکز روستا ارتفاع دارد، قرار گرفته است.

این بنا یکی از ۱۵ اثری است که در پنجمین همایش ملی شورای سیاستگذاری ثبت میراث فرهنگی در استان البرز در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

وقتی به روستای وینق (وینه) در ۲۹ کیلومتری جنوب غربی شهر «خدا آفرین» و ۱۰ کیلومتری جاده مرزی جمهوری آذربایجان در استان آذربایجان شرقی سفر می کنید ، در غرب روستا و چسبیده به آن بر بلندای یک تپه با ارتفاع حدود ۵۰ متر، چشمتان به عمارت زیبایی می افتد که به عمارت «تومانیانس» شهرت دارد و متعلق به «سرکیس تومانیانس» ارمنی می باشد.

«سرکیس تومانیانس» که بود؟

«سرکیس تومانیانس» شخصی بود که حدود یک صد پارچه آبادی در دهستان «منجوان» و «کیوان» که هردو از دهستان های خداآفرین است را با پول امپراطوری روسیه خریداری کرده ومالک بزرگی درمنطقه به شمارمی رفته که پس ازسرنگونی نیکلای پادگورنی بوسیله استالین وتشکیل اتحاد جماهیر شوروی نقشه ی آنها درایران برآب شده وبه ناچارایران رابه سوی فرانسه ترک نموده است.

تاریخ ساخت و نام محلی

این عمارت قدیمی کوشکی است که بیش از صد سال پیش و در دوره قاجاری توسط «تومانیانس» بنا شد. ساخت آن درسال ۱۹۰۱میلادی شروع ودرسال ۱۹۰۷میلادی تکمیل شده است. قرار گرفتن بنا روی تپه ای سنگی آن را همانند قلعه جلوه می دهد و این ساختمان که به خاطر کنترل منطقه ساخته شده، در زبان محلی با نام «کانتور» شناخته می شود.

سبک معماری و متعلقات عمارت

از آنجایی که صاحب عمارت یک شخص ارمنی بوده، در ساخت آن از سبک معماری اسلامی ایرانی استفاده نشده است و بنا به سبک عمارت های قرن نوزدهم اروپا و روسیه بر بالای یک تپه سنگی ساخته شده است.
ساختمان تاریخی «تومانیانس» در دو طبقه با سنگهای تراشیده و بخش هایی مانند ایوان سراسری دورتادوری (بالکن)، شش برج مانند قلعه های قدیمی فرانسه، یک اصطبل درطبقه همکف،نانوایی ویک انبارغله، درجنوب غربی روستا برروی یک تپه که ازسنگهای کنگلومرا زینت گرفته ساخته شده است.
بنای مذکور دارای دوحیاط جداگانه و درب ورودی و درب پشتی است که ازدرب پشتی گورستان ارامنه که کشته های نیروی دموکرات درجنگ با «عبداله خان محمدخانلو» را دراین گورستان دفن کرده اند، دیده می شود. درزمان فرقه دموکرات قوای فرقه دراین ساختمال مستقر ونیروها نیز دراین ساختمان سازماندهی می شده است.

تامین آب و سیستم گرمایشی جالب

آب مصرفی این ساختمان ازمحلی به نام «قوپلو» به وسیله لوله های کوزه ای آورده می شده است. آب آشامیدنی به وسیله لوله های سفالی به داخل اتاق ها و سایر قسمت ها کشیده شده و در میان دیوارها لوله های سفالی وجود داشته که آب گرم در آنها جریان یافته و اتاق ها را گرم می کرده است.