باغ گلستان (تبریز)

آب نمای ورودی باغ گلستان که در سال ۱۳۸۸ همراه با ديگر آبنما های درونی باغ گلستان برچيده شد.

باغ گلستان (به ترکی آذربایجانی: گولوستان باغی) یا باغ فجر، یکی از بوستان‌های قدیمی و مشهور شهر تبریز است. مساحت این بوستان ۵۲٬۰۰۰ متر مربع می‌باشد. باغ گلستان در سال ۱۳۰۸ خورشیدی افتتاح شده‌است و قدیمی‌ترین بوستان داخلی تبریز محسوب می‌گردد.

جغرافیا

در غرب شهر، متمایل به مرکز تبریز واقع شده است که اطراف آن را خیابان‌های منجم، ملل متحد، نادری و خیابان قونقاباشی فرا گرفته است.
تاریخچه و کاربرد

تصویری قدیمی از باغ گلستان تبریز.

در نخستين ساليان سده سيصد خورشيدی به فرمان استاندار آن هنگام ( مهام ) و با پيگيری رييس بلديه تبريز ( محمدعلی تربيت ) مقرر گرديد ويرانه های گورستان سالمند گجيل زدوده و برای تفريح و شادزيستی شهروندان تبريزی نخستين پارک شهر تبريز در زمين های گورستان گجيل ساخته شود، اما از سويی اين اقدام نيکوی مقامات ارشد استان آذربايجان با بازدارندگی اوباش محلی روبرو گشت و می رفت اين آبادسازی دچار ايستايی شود، تا اين که يکی از کهنه افسران قزاق که خويشی نزديکی با استاندار آن هنگام داشت با همکاری نيروهای شهربانی به ياری دست اندرکاران بلديه ( شهرداری ) شتافته و با دستگيری و سرکوب اوباش زمينه های زدودن ويرانه های بجا مانده از گورستان قديمی گجيل و بنا نمودن نخستين پارک عمومی شهر تبريز را فراهم ساخت و سرانجام اين باغ و پارک زيبا که در آن روزها نمونه بود به نام باغ گلستان و در بهار سال ۱۳۰۸ خورشيدی در مکان زمين های ويرانه گورستان سالمند گجیل ساخته شد و اکنون به عنوان نخستين گردشگاه عمومی و باغ ملی شهر تبريز شناخته می شود. باغ گلستان از زمان های دور و دراز همواره مورد توجه شهروندان قرار داشته و در گذشته بيشتر شهروندان تبريزی و رهگذران و مسافران پس از گلگشت و خرید از بازار تبريز در زير سايه درختان تناور و تنومند این باغ ملی به استراحت و تفريح و شادی می پرداختند اما از سويی ديگر پس از آن که دیوارهای تاریخی این باغ باشکوه به علت ناپيدايی برچيده شده و سپس ها استخر ميانی همراه با آبنما ها و فواره های شادی آور باغ گلستان نيز نابود و اسباب تفريح و بازی کودکان و چرخ فلک ، تاب و سرسره ها نيز از بستر پارک زدوده شد، باغ گلستان زیبایی های پيشين خود را از دست داد و به همین دلیل امروزه ديگر خانواده‌های شهروندان و گردشگران و مسافران به نسبت گذشته بسيار کمتر از اين مکان تفريحی بازديد و استفاده بعمل می آورند .

شهربازی

باغ گلستان، از ديرباز افزون بر داشتن فضای سبز وسيع و گسترده، دارای شهربازی کوچکی نیز بود که در آن امکاناتی چون چرخ و فلک، قایق‌سواری، ماشین‌سواری، دیوار مرگ، ,واتاری پسر شجاع، هواپیمای گردان، قطار و… وجود داشت و در گذشته های نه چندان دور مورد استقبال مردم بويژه کودکان و نوجوانان قرار می‌گرفت اما از سال ۱۳۸۷ تمامی دستگاه های بازی کودکان در نخستين و واپسين پارک مرکز شهر تبريز ( باغ گلستان )بدون هیچ دلیلی جمع آوری شد و به خاطره ها پیوست و بخش بزرگی از اين پارک نابود شده و بنابه تعبيری به وارون نقشه های ابتدايی ساخت و راه اندازی ايستگاه مترو ، پس از قطع صدها درخت تنومند و برچيده شدن پوشش گياهی و نابودی چمن زارها و گل کاری ها ، بخش جنوب غربی پارک به ساخت ايستگاه مترو اختصاص يافت و اين اقدام در حالی روی داد که طبق درجيات ابتدايی نقشه راه اندازی قطار شهری ، پيشتر مقرر گرديده بود برای ساخت ايستگاه مترو قونقا حتی يک متر نيز از مساحت نخستين پارک عمومی شهر تبريز باغ گلستان مورد نابودی قرار نگيرد. در بخش غربی باغ گلستان نيز پس از قلع و قمع درختان تناور از سوی دست اندرکاران سازمان شهرداری چندين بنای بزرگ ساخته شده و در زمان شهردار سابق تبريز عليرضا نوين تمام آبنماهای طراوت زا و قديمی باغ گلستان از جمله استخر بزرگ ميانی پارک زدوده و از ميان برداشته شد تا در محل آبنماها و استخرهای قدمت دار پارک ، نمادی بنام شمس تبريزی ساخته شود. امروزه بخش جنوبی باغ گلستان به کتاب فروشان دستفروش اختصاص داده شده است و با توجه به وضعيت نابسامان و دگرگونی های نامناسب انجام شده ، بويژه بدليل کاهش پوشش گياهی و نبود استخرها و فواره ها و آبنماها و فراهم نبودن امکانات ابتدايی به وارون دهه های گذشته بسياری از شهروندان ، رهگذران و مسافران ديگر هيچ رغبتی برای حضور در پارک باغ گلستان تبريز نداشته و از اين رو بسياری از زمين ها و فضاهای تفريحی مانند نخستين پارک شهر تبريز بيشتر تبديل به کارگاههای امانی شهرداری شده و يا ويرانه سرايی مناسب برای گردهم آيی معتادان و بی خانمان ها
یادمان شمس تبریزی

در زمان شهردار سابق تبريز ( عليرضا نوين ) پس از نابودی استخر، حوض و آبنما های قديمی باغ گلستان و نيز با قطع تعداد زيادی از درختان بومی واقع در بستر باغ گلستان، کلنگ زنی طرح یادمان شمس تبریزی به عنوان مقبره العرفای تبریز به زمین زده شد و این در حالی است که شهرداری و بخش خصوصی متولی آن می باشند و طی چندین نوبت فراخوان طراحی این یادمان نیز برگزار شده است. پس از عليرضا نوين شهردار کنونی شهر تبريز صادق نجفی نيز برای ساماندهی باغ گلستان و تکميل و پايان ساخت نماد شمس تبريزی هيچ اقدامی انجام نداد به گونه ای که در ساليان گذشته بخش های زيادی از باغ گلستان تبديل به خرابه و خاک و خاشاک شده زين رو شهروندان تبريزی و رهگذران و گردشگران هيچ علاقه ای برای حضور در نخستين پارک تبريز واقع در مرکز شهر را ندارند و به همين دليل اکنون بخش هايی از باغ گلستان محل پاتوق تعدادی از معتادان ولگرد شده

سردر باغ گلستان.