شبستر

شبستر
کشور	ایران
استان	آذربایجان شرقی
شهرستان	شبستر
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۱۳٬۸۵۷ نفر
اطلاعات شهری
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی	معصومه آقاپور علیشاهی
شهردار	سیروس اشرفی
ره‌آورد	بادام، زردآلو، گردو، گیلاس و هلو
پیش‌شماره تلفنی	۰۴۱
وبگاه	http://shabestar.ir (شهرداری) ، http://shabestarnews.ir (اخبار شهرستان)
شبستر روی نقشه ایران ۳۸.۱۸۰۲۷۸° شمالی ۴۵.۷۰۲۷۷۸° شرقیمختصات: ۳۸.۱۸۰۲۷۸° شمالی ۴۵.۷۰۲۷۷۸° شرقی

شبستر یکی از شهرهای غربی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان شبستر است. این شهر در ۳۰ کیلومتری صوفیان و ۶۰ کیلومتری تبریز واقع شده‌است. شیخ محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز زادهٔ شبستر است.

پیشینه

برپایهٔ اسناد و آثار تاریخی همچون تپهٔ حسنلو در روستای دیزج‌خلیل و کول‌تپه در قره‌تپه ثابت شده که منطقهٔ شبستر پیش از ورود آریایی‌ها به فلات ایران مسکونی بوده و حکومت‌های محلی اورارتو و ماننا بر این منطقه تسلط داشته‌اند. همچنین آرامگاه شیخ محمود شبستری درگذشتهٔ سال ۷۲۰ هجری در شبستر قرار دارد و نیز تیمور لنگ پس از فتح تبریز در سال ۷۷۸ هجری وارد شبستر شده و در این باره می‌نویسد:^[۱]

در روزهای آخر جنگ تبریز، شیخ مسعود نوهٔ شیخ محمود شبستری از شبستر نزد من آمد و مثل دیگران شفاعت سکنهٔ تبریز را کرد و از من خواهش نمود که بعد از غلبه بر تبریز، شهر را مورد قتل‌عام و تاراج قرار ندهم و چون قسمتی از سکنهٔ شهر یعنی اهالی محلهٔ شام بر سلطان احمد شوریدند، دورهٔ جنگ کوتاه شد. من از این‌که تبریز را گشودم و از قتل‌عام و تاراج صرف‌نظر نمودم، قبل از این‌که وارد آذربایجان شوم، میل داشتم که اگر روزی قدم به آن کشور گشودم، به شبستر بروم و بر سر مزار شیخ محمود شبستری فاتحه بخوانم و برای وی طلب آمرزش کنم؛ چون آن مرد نیکوکار بر گردن من حق داشت؛ زیرا من از خواندن کتاب او به‌نام گلشن راز خیلی چیزها آموختم و شیخ محمود شبستری در آن کتاب مرا با اسرار ازلی و ابدی آشنا کرد. کتاب او با این‌که کوچک است، اما چون گوهر می‌باشد و با وجود کوچکی قیمت بسیار دارد.

فرهنگ

شبستر زادگاه شاعران و عارفان بسیاری نظیر شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است. شیخ محمود شبستری صاحب آثاری همچون حق‌الیقین، سعادت‌نامه و مثنوی گلشن راز از مهم‌ترین مشاهیر این شهر محسوب می‌گردد؛ به گونه‌ای که مرتضی مطهری در کتاب اسلام‌شناسی راجع به وی می‌نویسد:^[۱]

شیخ محمود شبستری آفرینندهٔ منظومهٔ عرفانی بسیار عالی موسوم به گلشن راز بوده که این اثر یکی از کتب بسیار عالی به‌شمار می‌آید و نام سرایندهٔ خویش را جاوید ساخته‌است.

جمعیت

جمعیت شهرستان شبستر برپایهٔ آخرین نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱۲۳۸۸۸ نفر بوده که از این تعداد، ۶۰۷۷۴ نفر مرد و ۶۳۱۱۴ نفر زن بوده‌اند. برهمین اساس، شمار خانوارهای شبستر ۳۷۳۸۶ خانوار می‌باشد که از این بین ۶۴۳۷۱ روستایی و ۵۹۵۱۷ نفر شهری می‌باشند.^[۲]

آرامگاه شیخ محمود شبستری

آرامگاه سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی موسوم به شیخ محمود شبستری به همراه مزار استاد او بهاءالدین یعقوب تبریزی در باغ گلشن راز شبستر قرار گرفته‌است. بنای این آرامگاه به سال‌های پایانی سدهٔ هفتم هجری می‌رسد؛ البته بعدها در دوران سلطنت محمد شاه قاجار توسط وزیر وی حاجی میرزا آغاسی تخریب و از نو ساخته شد. سنگ‌نبشه‌های مرمرین نقش‌برجسته نیز در سال ۱۲۶۷ هجری برروی مزار شیخ محمود و بهاءالدین گذاشته شد. میرزا حسن‌خان سپهسالار در سال ۱۲۹۷ هجری این بنا را مرمت نمود.^[۱]