بهار (شهر)

بهار

کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	بهار
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۸۱٬۷۶۹ نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱۲۵۶۳۷۴ متر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۱۷۳۵ متر
اطلاعات شهری
شهردار	علی اصغر خلیلی
ره‌آورد	کشاورزی
پیش‌شماره تلفنی	۰۸۱
وبگاه	سایت شهرداری بهار
بهار روی نقشه ایران ۳۴.۵۴° شمالی ۴۸.۵۶° شرقیمختصات: ۳۴.۵۴° شمالی ۴۸.۵۶° شرقی

بهار یکی از شهرهای استان همدان است که با گستره‌ای معادل ۱۳۳۹ کیلومتر مربع، حدود ۲/۷ درصد از وسعت استان همدان را تشکیل می‌دهد. این شهر از لحاظ کشاورزی رتبهٔ اوّل تولید و صادرات سیب‌زمینی را دارا می‌باشد و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای سه بخش، شش دهستان و سه‌شهر: بهار، لالجین و صالح آباد می‌باشد.^[۱]

زبان مردم شهرستان بهار آذری و مذهب آنها شیعه دوازده امامی می‌باشد. در سال ۱۳۸۷ شهرستان بهار تعداد ۷۰ روستای دارای سکنه معادل ۳/۶ درصد از کل روستاهای دارای سکنه استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان از نظر طبیعی، دارای آب و هوای خشک و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه‌ای است. رشته کوه الوند و شهر همدان در جنوب غربی و غرب شهرستان بهار قرار دارد. بقیهٔ وسعت شهرستان را دشت «همدان بهار» در بر می‌گیرد. نقطه خروجی آب‌های بهار در کوشک آباد با ارتفاع ۱۶۸۰ متر واقع گردیده است. رودخانه‌های جاری این شهرستان عبارتند از: سِیمینه‌رود، بهادربیگ و قره آغاج

موقعیت بهار

شهر بهار در پانزده کیلومتری شمال شهر همدان قرار دارد. تا نیم قرن اخیر قصبه‌ای معتبر و مرکز بخش سیمینه رود بود. حمدالله مستوفی در ذیل همدان غیر مستقیم از منطقهٔ بهار و توابع آن به اضافهٔ قسمتی دیگر از اراضی مجاور شهر همدان از ناحیهٔ فریوار نام برده است. اصطلاح فریوار در قرن پنجم هـ.ق. از زبان راوندی نیز آمده است.^[۲]

در کتب قدیم از شهر بهار بعنوان مرکزی آباد یاد شده است. خرابیهای قلعهٔ شهر، بنام «دئولر قلعه سی»، هنوز موجود است. در پیشینهٔ تاریخی بعد از آغاز اسلام شهر بهار ابهام جدی وجود دارد. ساکنان بهار از قدیم به شغل باغ‌داری و بوستانکاری اشتغال داشتند.^[۳]

دشت بهار

کاربرد اراضی بهار به سبب مشاغل مردم این خطه که اصالتاً باغ‌دار و بوستانکار بودند، شکل گرفته بود. یعنی زمین‌های حاشیهٔ شهر تماماً تاکستان بود و پرورش باغ انگور بهار را حقیقتاً هیچ‌یک از اقوام ایرانی بلد نبودند. اینک بخاطر جایگزین کشت سیب زمینی حدود ۹۸ درصد باغات بهار محو و نابود گشته است.

دشت‌های بهار که متعاقب باغات بهارآغاز و امتداد می‌یافت در گذشته برای کشت هندوانه و خربزه بکار گرفته می‌شد، تخصص فوق‌العاده و منحصربه‌فرد زارعین بهار در کشت بُستان یعنی به عمل آوری هندوانه و خربزه بی‌نظیر بود. به ظن قوی پرورش باغ و بوستان هنر نیاکان بسیار بسیار کهن این دیار بود که متأسفانه دانش آن در این سه چهار دههٔ اخیر نابود گشت.

یکی از اصول تغییرناپذیر بوستانکاری سنتی، اختصاص زمین بایر (بُعن ـ بُعت) بود که بقول اساتید این فن زمینی که یکبار کشت هندوانه یا خربزه در آن انجام می‌پذیرفت دیگر قابل کشت این دو محصول نمی‌بود. این موضوع باعث می‌شد برای تهیهٔ زمین مناسب، بستانکاران بهاری اطراف و اکناف ایران را درنوردند و تواماً امتزاج فرهنگی ایجاد کنند. در گذشته مردان گمنامی همچون سعی‌مراد، علی‌بهاری و رضا بهاری از پیشکسوتان ارتباط با اقوام دیگر بویژ کرد‌ها بودند.^{[نیازمند منبع]}

کوزه کولان

شهرت شهر بهار از قدیم‌الایام به دشت‌های آن بویژه «دشت قرق» و «دشت کوزه‌کولان» بود و کوزه کولان جلگه‌ای است منتهی به دامنه‌های کوه الوند. لازم بذکر است کهن‌ترین مسیر ارتباط پایتخت کشور ماد به سمت مغرب و جنوب غربی ایران یعنی به سر زمین‌های ایلام، بابل، کد و سومر از این ناحیه عبور می‌نمود. راه شاهی شوش به اکباتان پایتخت کشور ماد را که به خیال برخی مورخان به فرمان داریوش یکم احداث گشت نیز از همین ناحیه می‌گذشت. اکنون آزاد راه همدان – کرمانشاه – سنندج و سه‌راهی معروف به گلوگاه، محل تلاقی غرب کشور با مرکز، در دشت کوزه کولان قرار دارد.

قرق بهار

مکانی با شرایط شکارگاه و سبزه‌زار، که تا چند دههٔ قبل چاه‌های عمیق موجود در «دشت بهار» حفر نشده بود در قرق بهار – منطقه‌ای در جنب بهار – تالابی وجود داشت که یکی دو متر آب داشت، در آن گیاهان مردابی می‌رویید و محل صید ماهی و مرغابی برای شکارچیان بود.

تالاب قرق بهار که بسیار وسیع‌تر بوده در دورهٔ هخامنشی دریاچهٔ زراومند نامیده می‌شد و در عصر ساسانیان به بهرام آوند اشتهار داشت.^{[نیازمند منبع]}در رسالهٔ پهلوی شهرستان‌های ایران نیز بدان اشاره شده است. موقعیت قرق بهار را به لحاظ جغرافیایی باید درّّه الوند نامید و اینجا پست‌ترین نقطهٔ شمالی جبال الوند است که اکثر آب‌هایی که از ذوبان قلل مرتفع سرازیر می‌شود در این ناحیه جمع می‌گردد.

اکنون بیش از یکصد حلقه چاه فعال و نیمه فعال کار پمپاژ آب را به شهر همدان انجام می‌دهند. همین موضوع باعث نابودی دریاچه گشت، دریاچه‌ای که در مجاورت آن مرغزار، چراگاه، شکارگاه و باتلاقی هم ایجاد شده بود و اکو سیستم گیاهان، جانوران و پرندگان بومی و مهاجر بشمار می‌رفت. به استناد متون مکتوب بهرام گور همراه اسبش در این باتلاق عمیق فرو هشت و تلاش‌ها برای یافتن او بی‌ثمر ماند.^{[نیازمند منبع]}

نمایندگان بهار

شهر بهار، قبل از انقلاب اسلامی ایران نمایندگانی به مجلس شواری ملی فرستاده بود، ولی متأسفانه در آن دوران از افراد غیر بومی جهت نمایندگی انتخاب می‌شد و اکثراً از شهر همدان یا حتی از تهران نشینانی که اصالت دورادور بهاری داشتند انتخاب می‌شدند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا مدتی همین رویه ادامه داشت یعنی نمایندهٔ مردم بهار از افراد غیره بومی انتخاب می‌شد. سرانجام به سبب برخی نارضایتی‌ها این طلسم شکست و در دورهٔ پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی فرد با کفایتی بنام رضا طلایی‌نیک^[۴] بمدت دو دوره نمایندگی شهر بهار و کبودرآهنگ را بر عهده گرفت.

روال بومی شدن نماینده، از آن پس همچنان ادامه دارد، و در دورهٔ نهم نمایندگی مجلس شورای اسلامی، رقابت میان رضا طلایی‌نیک نامزد اصولگرا با شعار «پیروی از ولایت با خدمت و بصیرت»، و سردار پور مختار نامزد دیگر اصولگرایان با شعار «جهاد اقتصادی، غنای فرهنگی، رفاه اجتماعی»^[۵] برگزار شد که همان‌طور که اشاره شد نماینده فعلی سردار محمدعلی پورمختار متولد و ساکن لالجین برندهٔ این دوره از انتخابات شد.