| بندر سیراف | |
|---|---|
 |
|
| کشور | ایران |
| استان | بوشهر |
| شهرستان | کنگان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | طاهری |
| مردم | |
| جمعیت | ۷۱۳۷ نفر |
| اطلاعات شهری | |
| وبگاه | شهرداری سیراف |
بندر سیراف یا (طاهری) از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگان در شهرستان کنگان استان بوشهر در جنوب ایران واقع است. این بندر مرکز دهستان طاهری می باشد. جمعیت این شهردر سال ۱۳۹۰ برابر با ۷۱۳۷ نفر بوده است [۱]. بندر سیراف -که تا سال ۸۷ بندر طاهری نامیده می شد- یکی از قدیمیترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق فراوانی بوده‌است.
تاریخچه
در زمان تجارت جاده ابریشم این بندر نقش به سزایی در تجارت بین‌المللی داشته است. این شهر در زمان باستان شهری کاملاً یهودی بوده است و فرمانداری یهودی به نام روزبه داشته است. در آن زمان تقریباً تمامی سکنه بندر سیراف یهودی بودند. بعد از حمله اعراب به ایران نام این بندر به بندر طاهری تغییر میابد. علت این مسئله در متون باستانی چنین ذکر شده است که چون یهودیان نجس بودند و مسلمان شده و طاهر شدند نام بندر به طاهری تغییر یافته است.
اورل اشتاین در کتاب بررسیهای تاریخی در شمال غربی هندوستان در سال ۱۹۳۷ نیز این روایت را تایید میکند. لویی وایدربرگ باستان‌شناس فرانسوی بندر سیراف را شهری کاملاً یهودی میداند که کار ساکنانش تجارت ابریشم بوده است.[۲]
در کتاب حدود العالم(۳۲۷ هجری) نوشته شده است که: «سیراف شهری بزرگ و گرم است و هوایی درست دارد و جای بازرگانی است و بارگاه پارس است».[۳] اصطخری دربارهٔ سیراف می‌گوید که: «در پارس فرضه بزرگ آن است شهری بزرگ از اعیان پارس و در آنجا کشت و کشاورزی نباشد».[۴] ابن حوقل می‌نویسد که: «از بزرگترین شهرهای اردشیر خوره سیراف است که شهر پرجمعیتی است و مردم آن پول‌های گزاف در ساختن بناها صرف می‌کنند»[۵] وجه تسمیه سیراف از شیر و آب گرفته شده است که به گفته یاقوت محل وقوع افسانه کیکاوس سیراف بوده است. در اینجا بوده است که این شهریار به هنگام کوشش برای عروج به آسمان باز به سوی زمین بازگشت. چون شیر و آب طلب کرد این شهر بدان نامیده شد.[۶] سیراف مرکز مهم تجارت دریایی بود که کالاهای مورد نیاز خاورمیانه را از طریق هندوستان، چین، جنوب شرقی آسیا و شرق آفریقا تأمین میکرد[۷] و دریانوردان آن از یک طرف تا سواحل جنوبی عربستان و سواحل شرقی آفریقا، و از طرف دیگر تا سواحل هندوستان، چین جزایر اقیانوس آرام و حتی تا جزایر ژاپن ارتباط برقرار میکردند؛ و نقش واسطه راه آبی ابریشم را به غرب داشتهاست.[۸] بندر سیراف به واسطه توجه پادشاهان ساسانی به خلیج فارس و بنادر آن، در حدود قرن سوم میلادی پدید آمد. اردشیر بابکان مؤسس سلسله ساسانی با هدف گسترش بازرگانی در خلیج فارس و مناطق مجاور و تأمین امنیت پس کرانههای ایالت فارس به بنا یا تجدید بنای یازده شهر که عمدتاً در سواحل جنوبی ایران و مناطق شمالی خلیج فارس بودند دست زد که یکی از آنها بندر سیراف بود.[۹] سیراف در مرکز سواحل شمالی همدوش با بندر ابله در انتهای سواحل در تجارت خلیج فارس، راه ابریشم یا راه ادویه را با هند و چین پدید آورده بودند که کالاها و محصولات ملل حوزه خلیج فارس و مهمتر از همه ایران و عراق را به هند و چین حمل میکردند ودر برگشت، کالاها و محصولات شرق دور را که از همه معروفتر ابریشم بود، به سیراف، ابله و سرزمینهای حوزه خلیج فارس میرساندند.[۱۰] از مهمترین شاهراههای تجاری سیراف، راهی بود که از راه اقیانوس هند، سیراف را به چین مربوط میکرد. سلیمان سیرافی که خود به چین سفر کرده بود، می‌نویسد که کالاها از بصره و عمان و دیگر نقاط به سیراف فرستاده میشد، و این به علت وضعیت مساعد بندر سیراف، کم عمقی آب در برخی از جاهای این دریا، کالاها بر کشتی‌های چینی بارگیری میشدند[۱۱] صادرات سیراف شامل اقلام کالایی است که از راه دریا به آنجا وارد شده است: عود، عنبر، جواهر، مروارید، صندل و همچنین مواد خوشبوی دیگر. سیراف زمینه مصرف این کالاها را در فارس و تمام دنیا تأمین میکند و بندری است که این اجناس در آنجا بارگیری می‌شود. اهالی سیراف ثروتمندترین مردم فارس شمرده میشوند، بعضی از آنها دارای سرمایههای شصت میلیون درهمی هستند که همه از راه تجارت دریایی کسب کرده‌اند. در شهرهای ساحلی و در سراسر دریا مردم سیراف شان خاصی دارند.[۱۲]
موقعیت جغرافیایی
این بندر مابین بندر کنگان و بندر عسلویه واقع شده‌است و دارای معماری خاصی می‌باشد. این بندر بین دریا و کوه قرار گرفته و دارای تنها یک خیابان است. در بعضی جاها فاصله کوه تا دریا به ۳۰ متر هم نمی‌رسد به همین دلیل برخی خانه‌های مردم روی کوه بنا شده‌است. از آثار تاریخی آن می‌شود به قلعه نصوری و آثار باستانی بنای مسجد جامع (که بر روی پی یک عمارت ساسانی ساخته شده)، بازار باستانی سیراف و گور دخمه‌ها و سیستم آبرسانی دوره ساسانی اشاره کرد.